Cannabis/Marihuana (delta9 – Tetrahydrocannabinol, THC)
Marihuana to zielona lub brązowo-zielona mieszanka kwiatostanów i liści roślin konopi Cannabis Sativa L. Haszysz składa się z żywicznych wydzielin rośliny konopi. Syntetyczne THC – Dronabinol jest jasnożółtym, żywicznym olejem.
Marihuana zawiera aktywne związki chemiczne zwane kannabinoidami, w tym kannabinol, kanabidiol, kwasy kannabinoidowe, kanabichromen i kilka izomerów tetrahydrokannabinolu (THC). Izomer delta-9-THC jest odpowiedzialny za większość psychoaktywnych efektów charakterystycznych dla marihuany. Określenie „marihuana” odnosi się do liści i kwitnących wierzchołków roślin konopi, kwiatostany rośliny charakteryzują się wysoką zawartością kannabinoidów. Haszysz składa się z bogatych w związki aktywne żywicznych wydzielin roślin konopi, które w celu jego produkcji są zbierane, suszone i kompresowane. Olej haszyszowy wytwarza się poprzez ekstrakcję kannabinoidów z materiału roślinnego przy wykorzystaniu rozpuszczalnika. W prawie federalnym USA, podobnie jak i w Polsce marihuana, haszysz oraz olej haszyszowy wpisane są na listę substancji zakazanych. W Stanach Zjednoczonych dostępny jest syntetyczne THC- dronabinol, sprzedawane jest pod nazwą handlową Marinol w dawkach 2.5, 5 oraz 10mg w miękkich kapsułkach żelowych.
Klasyfikacja środka psychoaktywnego:
Spektrum efektów behawioralnych wywoływanych przez marihuanę jest unikalne i uniemożliwia sklasyfikowanie jej do znanych grup środków odurzających takich jak stymulanty, środki uspokajające, czy halucynogenne. Dronabinol jest lekiem pobudzającym apetyt i przeciwwymiotnym.
Zastosowania medyczne i rekreacyjne:
Medyczne: Wskazana między innymi w leczeniu anoreksji związanej z utratą masy ciała u pacjentów z AIDS oraz nowotworami, a także w leczeniu łagodnych i umiarkowanych nudności i wymiotów towarzyszących chemioterapii
Rekreacyjne: Marihuana jest powszechnie stosowana na całym świecie jako środek zmieniający nastrój, relaksujący i euforytyczny.
Moc, czystość i dawkowanie:
THC jest głównym psychoaktywnym składnikiem marihuany. Moc jej działania jest zależna od stężenia zawartego w niej THC, który wyrażany jest najczęściej w procentowej zawartości tego związku w suchej masie roślinnej. Średnie stężenie THC w konopiach wynosi około 1‑10% THC, w haszyszu około 5-25%, olej haszyszowy zawiera stężania powyżej 20%. Marihuanę najczęściej wytwarza się z niezapylonych żeńskich roślin konopi, które charakteryzują się wysoką zawartością THC – około 15-23%.
Dawki rekreacyjne są zróżnicowane, konsumenci najczęściej sami dobierają odpowiednia dla siebie dawkę. Dla poczucia efektów marihuany zazwyczaj wystarczają dwa-trzy wdechy jej dymu. W przypadku wykorzystania medycznego leku Marinol na początek zaleca się dawkę 2,5mg dwa razy na dobę.
Droga podania:
Marihuana jest najczęściej palona w formie papierosowych skrętów tzw. jointów lub bluntów, często pali się ją także z różnego rodzaju lufek, rurek i bong. Marihuana może być również przyjmowana drogą doustną, jej związki aktywne łączą się z tłuszczami i alkoholami.
Farmakodynamika:
THC wiąże się z receptorami kannabinoidowymi i wywiera wpływ na ważne systemy neuroprzekaźników. W taki sam sposób oddziałują również endogenne kannabinoidy. Receptory kannabinoidowe są powiązane z obszarami mózgu odpowiedzialnymi za funkcje fizjologiczne, psychomotoryczne oraz kognitywne. THC wpływa tym samym na funkcje motoryczne, percepcję, postrzeganie, pamięć i koncentrację, możliwość uczenia się, funkcje endokrynologiczne, przyjmowanie pokarmów oraz regulację temperatury ciała.
Farmakokinetyka:
Przy podaniu doustnym THC jest wolniej wchłaniane do organizmu, efekt jego działania jest odczuwany z opóźnieniem. Biodostępność jest dość niska. Palenie marihuany charakteryzuje się szybką absorpcją składników aktywnych, maksymalne stężenie THC w osoczu występuje nawet jeszcze przed zakończeniem palenia. Stężanie w osoczu zależą od sposobu przyjęcia marihuany i jej zawartości THC. Przyjęto, że w przypadku palenia najczęściej spotykane stężenie THC w osoczu wynosi około 100-200ng/ml. Stężenie to spada do poziomu poniżej 5ng/ml zazwyczaj w trzy godziny po paleniu.
THC rozpuszcza się w lipidach, czas półtrwania jego metabolitów w osoczu oraz moczu wynosi około 3-4 dni. W przypadku palaczy okazjonalnych stężenie THC w osoczu spada poniżej granicy oznaczalności już w ciągu 8-12 godzin od zażycia. THC jest szybko metabolizowane i tylko w nieznacznej ilości wydalane z organizmu w pierwotnej postaci. THC metabolizuje się głównie do 11-hydroksy-THC, którego stopień psychoaktywności jest porównywalny do THC. Następnie 11-hydroksy-THC metabolizuje się do 11-nor-9-karboksy-THC (THC- COOH), które nie jest psychoaktywne. Większość metabolitów i THC wydalana jest z kałem (~65%), zaś około 30% z moczem w postaci kwasów i metabolitów.
Cząsteczkowe interakcje/chemia receptorów:
THC jest metabolizowany przez cytochrom P450 2C9, 2C11 i izoenzymy 3A. Potencjalne inhibitory tych izoenzymów mogą zmniejszyć szybkość eliminowania THC, zaś potencjalne induktory mogłyby zwiększać szybkość jego wydalania.
Stosunek stężenia we krwi do stężenia w osoczu: 0.55
Stężenie we krwi:
Nie ustalono zależności pomiędzy poziomem THC oraz jego metabolitów we krwi i osoczu, do siły jego działania. Stężenie związków we krwi uzależnione jest od sposobu przyjmowania marihuany i od przyjmowanych dawek. Poziom THC jest zazwyczaj najwyższy jeszcze w czasie palenia, zaś najwyższy poziom metabolitu 11-OH THC zaobserwowano w 9-23 minut po rozpoczęciu przyjmowania marihuany. Stężenie tych obu analityków spada dość szybko i zazwyczaj już po 3 godzinach osiąga poziom poniżej 5ng/ml. W badaniach maksymalne stężenia THC w osoczu osiągały poziom 46-188ng/ml odnotowano je po 10 minutach od aplikacji u 6 osób, które przyjęły 8,8mg THC. U stałych użytkowników marihuany po około 12 godzinach od aplikacji średni poziom THC-COOH wyniósł około 45ng/ml, u tych samych osób poziom THC wyniósł w tym czasie poniżej 1ng/ml.
Po podaniu doustnym w pokarmach aktywne składniki marihuany wchłaniają się wolniej, maksymalny poziom stężenia THC i metabolitów obserwowany jest po upływie 1-3 godzin od przyjęcia i jest niższy niż w przypadku palenia. W przypadku Dronabinolu maksymalne stężania aktywnych związków zaobserwowano po czasie 2-4 godzin, są niższe niż w przypadku palenia. Wartości poziomów stężenia Dronabinolu (syntetycznego THC) oraz THC-COOH są porównywalne.
Niewskazane jest ocenianie skutków wywieranych przez THC na ośrodkowy układ nerwowy na podstawie poziomów stężenia we krwi THC oraz THC-COOH. Z jednej strony możliwe, jest, że osoba która odczuwa efekty wywoływane przez marihuanę będzie miała stężenia poniżej poziomów oznaczalności. Z drugiej strony możliwe, że pomimo wysokich poziomów stężenia THC i jego metabolitów w organizmie osoba nie odczuwa już skutków przyjętej marihuany. Przyjmowane modele matematyczne służące do określania skutków działania marihuany na podstawie stężenia w organizmie są bardzo umowne. Dokładniejsze określenie, czy marihuana wpływa jeszcze na upośledzenie funkcji poznawczych możliwe jest jedynie na podstawie informacji o czasie, który upłynął od jej zażycia.
Interpretacja wyników badań moczu:
W moczu wykrywane są wszystkie metabolity THC, głównie THC-COOH. Czas wydalania zależy od sprawności funkcji nerek. W przypadku palaczy sporadycznych metabolity THC wykrywane są w moczu w ciągu 1-3 dni od zażycia. W przypadku stałych palaczy czas ten może być znacznie dłuższy. W wypadku leku Marinol, po jednorazowej jego dawce ślady metabolitów syntetycznego THC wykryto jeszcze po 5 tygodniach od zażycia. Niskie stężenia THC i jego metabolitów w moczu może być też skutkiem używania produktów opartych na bazie konopi przemysłowych.
Efekty:
Farmakologiczne: działanie marihuany jest zróżnicowane w zależności od jej odmiany, przyjętej dawki, drogi podania, wcześniejszych doświadczeń użytkownika, jego nastawienia i indywidualnej wrażliwości na efekty substancji psychoaktywnych.
Psychologiczne: W dawkach rekreacyjnych marihuana wywołuje efekty, które są najczęściej opisywane jako relaks, odprężenie, euforia, zmniejszenie zahamowań, poprawa samopoczucia, dezorientacja, zaburzenia percepcji czasu i przestrzeni, brak koncentracji, zaburzenia pamięci i możliwości uczenia się, zmiany w formowaniu myśli (sposobie myślenia) i wypowiedzi, senność, uspokojenie, zmiana nastroju, poczucie paniki i paranoi, wzmocnione poczucie smaku i zapachu. Silniejsze dawki mogą intensyfikować wybrane z wymienionych reakcji organizmu.
Fizjologiczne: Najczęściej obserwuje się przyśpieszenia akcji serca, zaczerwienienie oczu, suchość w ustach i gardle, zwiększenie apetytu oraz rozszerzenie naczyń krwionośnych (co może z kolei prowadzić do spadku ciśnienia).
Efekty uboczne:
Poczucie zmęczenia, paranoja, zaburzenia pamięci, depersonalizacja, zmiany nastroju, zatrzymanie moczu, zaparcia, spadek koordynacji ruchowej, senność, niewyraźna mowa oraz zawroty głowy. Efekty te mijają wraz z zaprzestaniem działania marihuany. Osoby z predyspozycjami genetycznymi do chorób psychicznych nie powinny używać marihuany, gdyż może ona spowodować przyśpieszone pojawienie się choroby/zaburzenia. Palenie marihuany negatywnie wpływa na stan płuc, mogą pojawić się kaszel, flegma i objawy przewlekłego zapalenia oskrzeli.
Czas trwania:
Działanie palonych przetworów konopi osiąga swój maksymalny efekt po 10-30 minutach od palenia. Czas trwania efektów utrzymuje się przez około 2 godziny. Większość skutków behawioralnych i fizjologicznych wraca do poziomów wyjściowych po upływie 3-5 godzin od palenia. W przypadku niektórych z nich badacze zauważyli zmiany jeszcze po 24 godzinach od przyjęcia marihuany, jest tak np. w wypadku zaburzeń podzielności uwagi. Dronabinol zaczyna swoje działanie po 30-60 minutach od zażycia, maksymalny efekt odczuwalny jest po 2-4 godzinach, stymulacja apetytu trwa nawet do 24 godzin.
Tolerancja i efekty odstawienia:
Tolerancja na wiele efektów marihuany wzrasta dość szybko, jednak równie szybko znika. W przypadku częstego palenia palacze przestają odczuwać wiele efektów przynoszonych przez marihuanę, jednak już po kilku dniach przerwy efekty znów są odczuwalne. Do efektów zespołu odstawienia, które zauważalne są po nagłym zaprzestaniu notorycznego używania marihuany można zaliczyć: drażliwość, łagodne i umiarkowane pobudzenie, nadpobudliwość, bezsenność, nudności, skurcze, zmniejszenie apetytu, zwiększona potliwość, intensyfikacja marzeń sennych.
Interakcja z innymi lekami oraz narkotykami:
Stymulanty (kokaina, amfetamina, efedryna) w połączeniu z marihuaną prowadzą do zwiększenia ciśnienia tętniczego, tachykardii, mogą być kardiotoksyczne. W połączeniu z benzodiazepinami, barbituranami, etanolem, opioidami, lekami przeciwhistamicznymi, lekami zwiotczającymi mięśnie oraz lekami przeciwdepresyjnymi wpływającymi na OUN marihuana może prowadzić do zwiększenia senności oraz do depresji układu nerwowego. W połączeniu z alkoholem ryzyko zagrożenia w ruchu drogowym jest znacznie zwiększone niż w przypadku użycia samej marihuany.
Wpływ na prowadzenie pojazdów:
Producenci leków na bazie cannabis naciskają by na opakowaniach widniało ostrzeżenie, że przy kuracji tym lekiem nie wolno prowadzić pojazdów mechanicznych. Dane epidemiologiczne wykazują, że marihuana jest drugą po alkoholu niedozwoloną substancją najczęściej wykrywaną u kierowców. Efekty marihuany w badaniach na symulatorach jazdy wykazały jej negatywny wpływ na kierowców. Czas reakcji ulega wydłużeniu, zaburzone są poczucie czasu i ocena odległości. Inne negatywne skutki, jakie marihuana wywiera na kierowców to: rozkojarzenie, senność, zaburzenia koordynacji, zaburzenia płynności jazdy. Zaburzenia te nie są znaczące i tak silne jak ma to miejsce w przypadku niektórych innych używek i leków. Marihuana jest szczególnie niewskazana kierowcom wyjeżdżającym w monotonne, długie trasy. Wciąż brak dokładniejszych badań, które pozwoliłyby określić w jakim stopniu marihuana zagraża bezpieczeństwu ruchu. W Polsce prowadzenie pod wpływem jak i po użyciu środków odurzających i/lub alkoholu jest karalne.
Referencje i zalecana literatura:
Aceto MD, Scates SM, Lowe JA, Martin BR. Cannabinoid precipitated withdrawal by the selective cannabinoid receptor antagonist, SR 141716A. Eur J Pharmacol 1995;282(1-3): R1-2.
Adams IB, Martin BR. Cannabis: pharmacology and toxicology in animals and humans. Addiction 1996;91(11):1585-614.
Barnett G, Chiang CW, Perez-Reyes M, Owens SM. Kinetic study of smoking marijuana. J Pharmacokinet Biopharm 1982;10(5):495-506.
Baselt RC. Drug effects on psychomotor performance. Biomedical Publications, Foster City, CA; pp 403-415;2001.
Hansteen RW, Miller RD, Lonero L, Reid LD, Jones B. Effects of cannabis and alcohol on automobile driving and psychomotor tracking. Ann NY Acad Sci 1976;282:240-56.
Heishman SJ. Effects of abused drugs on human performance: Laboratory assessment. In: Drug Abuse
Handbook. Karch SB, ed. New York, NY: CRC Press, 1998, p219.
Huestis MA. Cannabis (Marijuana) – Effects on Human Performance and Behavior. Forens Sci Rev 2002;14(1/2):15-60.
Huestis MA, Sampson AH, Holicky BJ, Henningfield JE, Cone EJ. Characterization of the absorption phase of marijuana smoking. Clin Pharmacol Ther 1992;52(1):31-41.
Huestis MA, Henningfield JE, Cone EJ. Blood cannabinoids: I. Absorption of THC and formation of 11-OH-THC and THC-COOH during and after marijuana smoking. J Anal Toxicol 1992;16(5):276-82.
Huestis MA, Henningfield JE, Cone EJ. Blood cannabinoids II: Models for the prediction of time of marijuana exposure from plasma concentrations of ∆-9-tetrahydrocannabinol (THC) and 11-nor-9-carboxy-∆-9-tetrahydrocannabinol (THC-COOH). J Anal Toxicol 1992;16(5):283-90.
Hunt CA, Jones RT. Tolerance and disposition of tetrahydrocannabinol in man. J Pharmacol Exp Ther 1980;215(1):35-44.
Klonoff H. Marijuana and driving in real-life situations. Science 1974;186(4161);317-24.
Leirer VO, Yesavage JA, Morrow DG. Marijuana carry-over effects on aircraft pilot performance. Aviat Space Environ Med 1991;62(3):221-7.
Mason AP, McBay AJ. Cannabis: pharmacology and interpretation of effects. J Forensic Sci 1985;30(3):615-31.
Physicians’ Desk Reference, Medical Economics Company, Montvale, NJ, 2002.
Plasse TF, Gorter RW, Krasnow SH, Lane M, Shepard KV, Wadleigh RG. Recent clinical experience with Dronabinol. Pharmacol Biochem Behav 1991;40(3):695-700.
Pope HG Jr, Yurgelun-Todd D. The residual cognitive effects of heavy marijuana use in college students. JAMA 1996;275(7):521-7.
Ramaekers JG, Robbe HW, O’Hanlon JF. Marijuana, alcohol and actual driving performance. Hum Psychopharmacol 2000;15(7):551-8.
Robbe HW, O’Hanlon JF. Marijuana and actual driving performance. US Department of Transportation/National Highway Traffic Safety Administration November: 1-133 (1993). DOT HS 808 078.
Smiley A, Moskowitz HM, Ziedman K. Effects of drugs on driving: Driving simulator tests of secobarbital, diazepam, marijuana, and alcohol. In Clinical and Behavioral Pharmacology Research Report. J.M. Walsh, Ed. U.S. Department of Health and Human Services, Rockville, 1985, pp 1-21.
Solowij N, Michie PT, Fox AM. Differential impairment of selective attention due to frequency and duration of cannabis use. Biol Psychiatry 1995;37(10):731-9.
Thornicroft G. Cannabis and psychosis. Is there epidemiological evidence for an association? Br J Psychiatry 1990;157:25-33.
Varma VK, Malhotra AK, Dang R, Das K, Nehra R. Cannabis and cognitive functions: a prospective study. Drug Alcohol Depend 1988;21(2):147-52.
WHO Division of Mental Health and Prevention of Substance Abuse: Cannabis: a health perspective and research agenda. World Health Organization 1997.
na podstawie: NHTSA
- Konopie w jednej grupie z heroiną? Analiza kontrowersyjnej klasyfikacji i nasze działania - 24 listopada 2024
- Pismo do Ministerstwa Zdrowia w sprawie ograniczenia teleporad dla pacjentów korzystających z medycznej marihuany - 24 listopada 2024
- Marihuana a IQ: Badania obalają długoletnie mity - 24 listopada 2024
Bardzo szkoda, że nie ma informacji dotyczącej wykrywalności THC w ślinie oraz moczu ( w moczu bardzo bardzo długo)
Jeden z lepszych artykułów, jakie miałem okazję czytać na temat właściwości konopi. Jak widać, nasiona konopi mają szerokie zastosowanie – sprawdzają się nie tylko w medycynie, czy pielęgnacji.