PROJEKT NOWELIZACJI USTAWY - CEL: DOSTĘP DO BEZPIECZNEGO I TANIEGO LECZENIA MEDYCZNĄ MARIHUANĄ

USTAWA z dnia ……………… o zmianie ustawy o przeciwdziałaniu narkomanii

Art. 1. W ustawie z dnia 29 lipca 2005 r. o przeciwdziałaniu narkomanii (Dz. U. Nr 179, poz. 1485) wprowadza się następujące zmiany:

1) w art. 62 dodaje się ust. 4 w brzmieniu:

„4. Nie popełnia przestępstwa określonego w ust. 1 kto posiada w celu leczniczym żywicę lub ziele konopi innych niż włókniste oraz wyciągi, nalewki farmaceutyczne, a także wszystkie inne wyciągi z konopi innych niż włókniste, zgodnie z udokumentowanym zaleceniem lekarza, w ilości nie przekraczającej zapotrzebowania na maksymalnie 90 dni stosowania”;

2) w art. 63 dodaje się ust. 4 i 5 w brzmieniu:

„4. Nie popełnia przestępstwa określonego w ust. 1 kto uprawia w celu leczniczym na własne potrzeby konopie inne niż włókniste, zgodnie z udokumentowanym zaleceniem lekarza, w ilości nie przekraczającej zapotrzebowania na maksymalnie 90 dni stosowania.

5. Nie popełnia przestępstwa określonego w ust. 2 kto zbiera w celu leczniczym na własne potrzeby ziele konopi innych niż włókniste, zgodnie z udokumentowanym zaleceniem lekarza, w ilości nie przekraczającej zapotrzebowania na maksymalnie 90 dni stosowania”;

3) w załączniku nr 1 do ustawy:

w części 4 „Środki odurzające grupy IV-N” skreśla się wiersze: 11 i 17.

Art. 2. Ustawi wchodzi w życie po upływie miesiąca od dnia ogłoszenia.

UZASADNIENIE

Żywica i ziele konopi wymienione zostały w tabeli I-N ustawy o przeciwdziałaniu narkomanii, co zgodnie z art. 33.1 przesądza o ich zastosowaniu do celów medycznych, (a także przemysłowych i prowadzenia badań). Jednocześnie wpisanie żywicy i ziela konopi do tabeli IV-N przesądza o niemożliwości ich medycznych zastosowań (art. 33.2). Nowelizacja ma na celu usunięcie tej – zapewne niezamierzonej – sprzeczności w legislacji.

Ziele i żywica konopi, stosowane w celach terapeutycznych od tysięcy lat, są przedmiotem rosnącego zainteresowania nowoczesnej medycyny i nauki. Coraz więcej badań klinicznych, laboratoryjnych i przypadków kazuistycznych dowodzi ich skuteczności w leczeniu takich chorób jak padaczka, zapalne choroby jelit, jaskra, a także w łagodzeniu przebiegu chorób przewlekłych, jak choroba Altzheimera, SM czy AIDS. Preparaty konopi używane są w terapii bólu i terapii paliatywnej, nadzieję budzą doniesienia o ich antynowotworowych właściwościach. Dlatego też, wiele krajów UE, a także Kanada czy Izrael, oraz 25 stanów USA dopuściło ich używanie w celach medycznych.

Ustawa o przeciwdziałaniu narkomanii kryminalizuje i penalizuje wszelkie posiadanie konopi, niezależnie od ich przeznaczenia. Tej sytuacji nie zmienia ani dostępność na rynku jednego produkowanego z marihuany leku na SM (zwłaszcza, że koszt miesięcznej terapii sięga 3-4 tys.), ani trójstopniowa procedura tzw. importu docelowego, z której skorzystało zaledwie kilkanaście osób.

Wiadomości o właściwościach leczniczych konopi, często przesadzone, krążą po internecie. Chorzy i ich bliscy podejmują próby zdobycia marihuany i jej pochodnych poprzez zakup na czarnym rynku, nielegalny przywóz z zagranicy lub nielegalną hodowlę. Narażają się na odpowiedzialność karną i stymulują rozwój podziemnego obrotu i nielegalnej produkcji.

Polityka zakazu jest niezrozumiała dla opinii publicznej. Jak wynika z sondażu PBS z 3-5 lipca, 68 proc. Polaków uważa, że prawo powinno zezwalać na używanie marihuany w leczeniu, przy czym 42 proc. opowiada się za jej dopuszczeniem wyłącznie ze wskazania lekarskiego, a 26 proc. – bez żadnych ograniczeń. Tylko 18 proc. jest zdania, że powinna być zakazana w leczeniu.

W wyroku z 4 listopada 2014 roku (sygn. akt SK 55/13) Trybunał Konstytucyjny potwierdził słuszność sankcjonowania zakazu uprawy konopi i posiadania marihuany co do zasady. TK uznał jednak, że „w świetle aktualnych badań naukowych marihuana może być wykorzystywana w celach medycznych, zwłaszcza w przypadku łagodzenia negatywnych objawów chemioterapii stosowanej w chorobach nowotworowych (…) Na tym tle ujawnia się niespójność regulacji mających na celu realizację prawa do ochrony zdrowia (ar. 68 ust. 1 Konstytucji)”. TK podkreślił. Że „z punktu widzenia określonej grupy obywateli korzystających ze świadczeń opieki zdrowotnej, dopuszczenie medycznego wykorzystywania marihuany wymaga rozważenia z uwagi na terapeutyczną przydatność marihuany w pewnych stanach chorobowych”.

TK zwrócił też uwagę, że możliwe jest używanie marihuany do celów medycznych, o ile została przywieziona z zagranicy, co pogłębia to niespójność między celami ustawy o przeciwdziałaniu narkomanii a celami ustawy o świadczeniach opieki zdrowotnej. W ustnym uzasadnieniu wyroku TK sędzia Piotr Tuleja stwierdził, że „brak uzasadnienia dla zakazu posiadania marihuany, gdy jest to uzasadnione względami medycznymi np. leczenia w stanach terminalnych”.

Postanowieniem sygnalizacyjnym z 17 marca (sygn.akt S 3/15) TK „przedstawił Sejmowi RP uwagi dotyczące celowości podjęcia działań ustawodawczych, zmierzających do uregulowania kwestii medycznego wykorzystania marihuany”. TK wezwał Sejm do „zharmonizowania regulacji urzeczywistniających deklarowane przez ustawodawcę cele w taki sposób, by w analizowanym zakresie realizacja jednego z nich [przeciwdziałaniu narkomanii] nie prowadziła do całkowitego wykluczenia realizacji drugiego celu [ochrony zdrowia]”.

Także dyrektor Krajowego Biura ds. Przeciwdziałania Narkomanii stwierdził, że „ ludzie, którzy cierpią na różnego rodzaju choroby, a dla których pomocą mogą być produkty bazujące na marihuanie, powinni mieć do nich dostęp. Nie powinniśmy się kierować żadną ideologią, czy przekonaniami, tylko dobrem pacjenta”.