Szwajcaria właśnie rozpoczęła trzymiesięczne konsultacje publiczne nad ambitnymi propozycjami wprowadzenia w pełni regulowanego rynku marihuany do celów rekreacyjnych, podejmując decydujący krok w kierunku stania się pierwszym europejskim krajem, który to uczyni.
Choć główne cele polityki były już publicznie znane od lutego – kiedy Komisja Zdrowia Szwajcarii po raz pierwszy zatwierdziła wstępny projekt ustawy, który umożliwiłby obywatelom legalne „uprawianie, kupowanie, posiadanie i spożywanie marihuany” – dopiero teraz pełny tekst projektu ustawy został udostępniony opinii publicznej.
Faza konsultacji publicznych oficjalnie rozpoczęła się w piątek, 29 sierpnia 2025 roku. Interesariusze branży, eksperci polityczni, lekarze oraz obywatele mają czas do 1 grudnia, aby wyrazić swoje opinie na temat propozycji, zanim trafią one do szwajcarskiego parlamentu i zostaną uchwalone jako prawo.
Pomimo że jest to jeden z najbardziej postępowych projektów reform konopnych we współczesnej historii, niektóre propozycje – takie jak utworzenie jedynego, federalnie nadzorowanego kanału sprzedaży online czy zakaz integracji pionowej – mogą spotkać się z poważnym oporem, co czyni etap konsultacji szczególnie istotnym.
Co zawiera Federalna Ustawa o Produktach Konopnych (CanPG)?
Nowy projekt szwajcarskiego „CanPG” obejmuje wszystko – od tego, jak marihuana powinna być pakowana, po szczegóły dotyczące godzin sprzedaży oraz sposobu jej opodatkowania.
Jednym z głównych filarów ustawy, przewijającym się przez ponad 200 stron dokumentu, jest skupienie się na zasadach non-profit i redukcji szkód, a nie na komercjalizacji.
Choć może to nie być idealne dla firm liczących na szybki zysk z nowego rynku, fundamenty projektu zostały zbudowane w taki sposób, by pozostawały w zgodzie z prawem międzynarodowym, co daje solidne uzasadnienie dla legalizacji na arenie globalnej.
Mimo że Szwajcaria nie jest członkiem Unii Europejskiej, jej udział w strefie Schengen oznacza, że nadal musi przestrzegać zasady swobodnego przepływu towarów – to trudny punkt w dyskusji dla innych państw europejskich rozważających reformy konopne. Oparcie szwajcarskiego modelu na redukcji szkód działa na jego korzyść.
Kantony (szwajcarskie stany) zachowają znaczący poziom kontroli nad ofertą detaliczną na swoim terytorium.
„Sprzedaż produktów konopnych konsumentom jest dozwolona wyłącznie na podstawie koncesji kantonalnej.”
„Kantony ograniczają liczbę koncesji o tyle, o ile jest to konieczne dla ochrony zdrowia publicznego i bezpieczeństwa.”
Projekt wyjaśnia również, że kantony mogą: prowadzić handel detaliczny bezpośrednio, delegować go na podmiot publiczny lub udzielać koncesji prywatnym podmiotom trzecim, na warunkach określonych przez Radę Federalną.
Jedna ogólnokrajowa koncesja na sprzedaż online
Sprzedaż online wymaga federalnej koncesji od Federalnego Urzędu Zdrowia Publicznego (BAG), który może kontrolować, zawiesić lub cofnąć ją w przypadku naruszeń. Cytat (EN):
„BAG nadzoruje, czy koncesjonariusz internetowy przestrzega… [i] może zawiesić, ograniczyć lub cofnąć koncesję.”
Zakaz integracji pionowej
Producenci i wytwórcy nie mogą posiadać ani uczestniczyć w sprzedaży detalicznej lub kanale internetowym, a sprzedawcy detaliczni nie mogą uprawiać, wytwarzać ani importować.
Limit sprzedaży – 5 g całkowitego THC
W punkcie sprzedaży system musi egzekwować limit zakupu równoważny 5 gramom całkowitego THC.
„Na jedną sprzedaż ilość zakupu z całkowitą zawartością THC pięciu gramów nie może być przekroczona.”
Krajowy system śledzenia „od nasiona do sprzedaży” ma zostać ustanowiony
Federalny Nachverfolgungssystem (system śledzenia) stanowi podstawę obliczania opłat, wycofań i statystyk rynkowych; ogólnokrajowe monitorowanie i regularne ewaluacje są obowiązkowe.
„Dane dla opłaty są pobierane z systemu śledzenia… BAG ocenia skutki ustawy w ciągu pięciu lat, a następnie regularnie.”
Import/eksport wymaga zezwoleń; eksport tylko wtedy, gdy jest legalny w miejscu docelowym i poparty zezwoleniem importowym miejsca docelowego; służba celna może skonfiskować, odmówić lub zarządzić zniszczenie.
„Import, tranzyt i eksport bez zezwolenia są zabronione… BAZG może skonfiskować, odmówić lub zarządzić utylizację.”
Sklepy nie mogą sprzedawać między 22:00–06:00. Kanał internetowy podlega tej samej nocnej blokadzie dostaw.
„Zakaz sprzedaży nocnej… między 22:00 a 06:00.” / „Zakaz dostaw obowiązuje między 22:00 a 06:00.”
„Kantony mogą wydłużyć czas trwania nocnego zakazu sprzedaży.”
Sprzedaż wyłącznie dorosłym posiadającym obywatelstwo szwajcarskie lub pozwolenie na pobyt w Szwajcarii; krótkoterminowe pozwolenia L są wykluczone. Obowiązkowa weryfikacja dowodu tożsamości i wieku online oraz w sklepie.
Obowiązkowe szkolenie personelu i krótka konsultacja dotycząca redukcji ryzyka
Zakupy testowe przeprowadzane przez władze w celu egzekwowania kontroli wieku i limitów.
Pokoje konsumpcji dozwolone na surowych zasadach i bez spożycia alkoholu w środku.
Zanim pójdziemy dalej, warto zatrzymać się przy sposobie, w jaki tekst wydaje się mierzyć dozwolone ilości konopi – na podstawie zawartości THC zamiast całkowitej masy.
Na przykład projekt określa, że obywatele będą mogli posiadać do 5 g produktu konopnego – odnosząc się konkretnie do „całkowitej zawartości THC” niezależnie od formy (czy to susz, ekstrakt czy liquid do waporyzacji).
Choć nadal pozostają pytania, jak to będzie obliczane, tekst stwierdza:
„W przestrzeni publicznej dozwolone jest posiadanie produktów konopnych z całkowitą zawartością THC nie większą niż pięć gramów…”
Limit na opakowanie również wyrażony jest jako całkowita zawartość THC:
„Produkty konopne muszą być pakowane w jednostki z całkowitą zawartością THC maksymalnie pięciu gramów.”
Etykiety muszą deklarować całkowite THC w mg i % (ułatwiając obliczenie limitu 5 g THC):
„Deklaracja… w szczególności całkowitej zawartości THC w miligramach i procentach…”
Opłata również obliczana na podstawie wagi całkowitej zawartości THC w produkcie:
„Opłata… opiera się na wadze całkowitej zawartości THC w produkcie.”
Dla posiadania z własnej uprawy projekt podaje nawet przykłady równoważności w gramach THC na 100 g produktu (dla jasności obliczeń):
„100 g suszu: 15 g THC… 100 g haszyszu: 25 g THC… 100 g ekstraktu rozpuszczalnikowego: 75 g THC.”
Projekt używa konsekwentnie pojęcia „Gesamt-THC”, ale nie podaje szczegółowego wzoru analitycznego. Zamiast tego upoważnia Radę Federalną/władze do określania metod testowych i laboratoryjnych w drodze rozporządzenia:
„Rada Federalna może uznać metody analityczne za wiążące…”
Co obywatele będą mogli legalnie posiadać?
W przestrzeni publicznej
Obywatele Szwajcarii mogą posiadać do 5 g (THC).
W domu
Dorośli mogą uprawiać maksymalnie trzy żeńskie rośliny konopi w fazie kwitnienia (niektóre partie postulują podniesienie tego limitu do pięciu).
„Dorosły może uprawiać najwyżej trzy żeńskie rośliny konopi w fazie kwitnienia.”
W domu dorośli mogą posiadać produkty z własnej uprawy o całkowitej zawartości do 75 g THC (z przelicznikami dla suszu, świeżych konopi, haszyszu, koncentratów).
„W sferze prywatnej… posiadanie produktów z własnej uprawy z maksymalnie 75 gramami THC jest dozwolone.”
W przestrzeni publicznej
Dorośli mogą nosić produkty konopne zawierające do 5 g całkowitego THC lub ograniczone ilości produktów z własnej uprawy (np. 30 g suszu lub 15 g haszyszu).
„W przestrzeni publicznej dozwolone jest posiadanie produktów konopnych z całkowitym THC do pięciu gramów lub… 30 g suszu konopi lub 15 g haszyszu.”
Kluby konopne
Mniejszość proponuje licencjonowanie stowarzyszeń non-profit do uprawy na rzecz członków, z ograniczoną liczbą członków i limitami roślin, pod koncesją kantonalną.
„Projekt uzupełniono o możliwość uprawy stowarzyszeniowej… non-profit, ograniczona liczba członków… licencjonowana na poziomie kantonalnym.”
Produkty, jakość, opakowania i marketing
Opakowania konopi muszą zawierać szczegółowe informacje o zawartości THC.
Kategorie produktów
Szczegółowe wymagania dla każdej formy (palenie, waporyzacja, doustne, policzkowe, skórne, tabaka).
Rada Federalna może dodawać „nowe” kategorie i określać normy techniczne; limity emisji dla pre-rolls; bezpieczeństwo urządzeń i pojemników dla vape; urządzenia dozujące dla form doustnych.
„Rada Federalna może klasyfikować nowe produkty konopne… i przepisywać normy bezpieczeństwa technicznego.”
Produkty z dodatkami podlegają zgłoszeniu przed wprowadzeniem do BAG poprzez system IT dla wyrobów tytoniowych; nikotyna, alkohol, kofeina i inne substancje psychoaktywne są zakazane.
„Certyfikat, że produkt nie zawiera nikotyny, alkoholu, kofeiny ani – poza THC – żadnych substancji psychoaktywnych.”
Standaryzowane opakowania
Obowiązkowe neutralne, standaryzowane opakowania bez elementów marki; jednostki muszą być pakowane tak, aby każde opakowanie zawierało nie więcej niż 5 g całkowitego THC; mocne ostrzeżenia zdrowotne, w tym obrazkowe dla produktów do palenia.
„Produkty konopne muszą być w zamkniętych, neutralnych, standaryzowanych opakowaniach bez elementów marki… w jednostkach z całkowitą zawartością THC maksymalnie pięciu gramów.”
Reklama całkowicie zakazana
Całkowity zakaz reklamy, promocji i sponsoringu; BAG kontroluje Internet.
„Wszelkie formy reklamy… są zabronione… BAG monitoruje przestrzeganie w Internecie.”
Czy produkty konopne będą opodatkowane?
Konopie będą opodatkowane w zależności od zawartości THC i formy.
Dwuetapowa opłata zdrowotna stosowana do sprzedaży detalicznej: jedna część od zawartości THC, druga od ryzyka zdrowotnego specyficznego dla produktu; stawki mogą być podnoszone, jeśli cele zdrowia publicznego nie są osiągane, lub obniżane, jeśli rozwija się rynek nielegalny.
„Opłata składa się z opłaty od zawartości THC i opłaty od ryzyka zdrowotnego… [stawki] podwyższane, jeśli cele nie są spełnione… obniżane, jeśli rynek nielegalny się rozszerza.”
Sprzedawcy detaliczni i koncesjonariusze online będą płacić opłatę, która jest pobierana przez Federalny Urząd ds. Klientów i Bezpieczeństwa Granic przy użyciu danych z systemu śledzenia.
„Płatnikami opłaty są koncesjonariusze punktów detalicznych i kanału internetowego… BAZG pobiera opłatę… dane z systemu śledzenia.”
Cele zdrowia publicznego będą determinować stawki opłat
Cele ilościowe sterują opłatą i mają na celu zmniejszenie udziału produktów do palenia i zwiększenie udziału produktów nisko-THC, bez dodatków; zapobieżenie wzrostowi sprzedawanego per capita całkowitego THC ponad poziom bazowy.
„Dziesięć lat po wejściu w życie… produkty do palenia mniej niż 20%… produkty nisko-THC co najmniej 50%… sprzedawane per capita całkowite THC nie wzrośnie.”
Mniejszość proponuje zastąpienie opłaty akcyzą w stylu tytoniowym.
„Projekt zmieniono tak, że sprzedaż podlega podatkowi analogicznemu do tytoniowego zamiast opłaty sterującej.”
Zyski online muszą być przeznaczone na profilaktykę, redukcję szkód i wsparcie uzależnionych
„Zyski powyżej odpowiedniego zwrotu… są przeznaczane na profilaktykę, redukcję szkód i wsparcie uzależnień… corocznie audytowane.”
Podsumowanie
Szwajcaria wybrała model konserwatywnej legalizacji, w której priorytetem jest zdrowie publiczne, redukcja szkód i prewencja, a nie zysk. To podejście ma szansę przekonać nie tylko obywateli, ale i międzynarodowe instytucje, które dotąd blokowały pełną legalizację marihuany w Europie.
KONSULTOWANY PROJEKT (GER)
fedlex-data-admin-ch-eli-dl-proj-2025-72-cons_1-doc_6-de-pdf-a
- Szwajcaria rozpoczęła konsultacje społeczne w sprawie konserwatywnej legalizacji marihuany - 15 września 2025
- Marihuana może być substytutem alkoholu – wyniki nowego badania - 8 września 2025
- 65% Amerykanów popiera legalizację marihuany na poziomie federalnym - 3 września 2025
