Poradnik kierowcy po użyciu – jak działać odpowiedzialnie i bronić się przed niesprawiedliwością

W Polsce wciąż zbyt często myli się bycie po użyciu z byciem pod wpływem.

W praktyce oznacza to, że kierowcy – w tym pacjenci medycznej marihuany są karani za samą obecność metabolitów THC we krwi, mimo że nie byli upośledzeni psychomotorycznie i nie stanowili żadnego zagrożenia na drodze. Przeszedłem to na własnej skórze, dlatego tym bardziej wiem, jak bardzo to prawo jest niesprawiedliwe.

To czysty absurd – metabolity nie są dowodem na wpływ, są jedynie śladem po wcześniejszym użyciu.

Przez brak precyzyjnych regulacji wielu uczciwych ludzi traci prawo jazdy, pracę, a często także zaufanie społeczne i godność. Jako pacjent uważam się za odpowiedzialnego kierowcę – nigdy nie wsiadam za kółko, będąc pod wpływem lub nietrzeźwy.

I mam nadzieję, że wy również, ponieważ to właśnie do was kieruję ten tekst. Nie jest on próbą obejścia prawa, lecz wyrazem samopomocy i sprzeciwu wobec niesprawiedliwości. W tym wypadku uczciwy człowiek po prostu domaga się uczciwego traktowania.

Każdy kierowca upośledzony psychomotorycznie – niezależnie od tego, czy z powodu zmęczenia, choroby, alkoholu, leków czy innych substancji nie powinien prowadzić pojazdu, bo może stwarzać realne zagrożenie na drodze. To oczywiste.

Ale dziś na naszych drogach są też trzeźwi kierowcy, którzy przez brak dostosowania prawa ruchu drogowego do prawa farmaceutycznego tracą prawa jazdy, co potrafi zrujnować ich życie zawodowe i rodzinne.

Dlatego chcę podzielić się odrobiną wiedzy w tym zakresie, tak aby ułatwić wam walkę z tym ustawowym defektem.

Jak wygląda to w orzecznictwie

W Polsce wciąż brak ustawowych progów THC, które jednoznacznie określałyby, kiedy kierowca jest „pod wpływem”, a kiedy tylko „po użyciu”.

To luka prawna, którą od lat próbują wypełnić biegli i sądy, opierając się na orientacyjnych wartościach toksykologicznych:

• 0,5–2,5 ng/ml THC – uznawane najczęściej za stan po użyciu (art. 87 § 1 Kodeksu wykroczeń),
• powyżej 2,5 ng/ml THC – może być kwalifikowane jako stan pod wpływem (art. 178a § 1 Kodeksu karnego).

Ale warto podkreślić: nie jest to zapisane w żadnym przepisie lecz tylko przyjęta praktyka, a nie obowiązujące prawo.

W jednym z najnowszych orzeczeń – Sądu Najwyższego (III KK 151/23 z 8 listopada 2023 r. – uznał, że stężenie 0,9 ng/ml THC nie wystarcza, by uznać kierowcę za „pod wpływem”, ponieważ nie stwierdzono żadnych objawów upośledzenia.

Sąd jasno wskazał, że „ocena stanu nietrzeźwości lub odurzenia nie może opierać się wyłącznie na wynikach badań laboratoryjnych – konieczna jest analiza objawów funkcjonalnych”.

I właśnie tu leży sedno problemu. Liczby nie pokazują prawdy o człowieku. Każdy organizm reaguje inaczej, a sam wynik laboratoryjny nie jest dowodem winy.

Dlatego jeśli jesteś kierowcą i chcesz się chronić – musisz być przygotowany, by w razie potrzeby udowodnić sędziemu, że byłeś trzeźwy i zdolny do prowadzenia.

Pamiętajmy, że w tutaj nie chodzi o unikanie prawa – chodzi o to, by nie być karanym niesłusznie. Jeśli jesteś pacjentem lub osobą używającą konopi, te zasady są dla Ciebie.

1) Sprawdzaj siebie, zanim ruszysz

Zainstaluj na telefonie aplikację DRUID. To narzędzie naukowe do oceny sprawności psychomotorycznej. Nie bada metabolitów – mierzy realne zdolności: koncentrację, refleks, czas reakcji.

• Android
• IOS

Aplikacja ma zaplecze badań i jest wykorzystywana przez pracodawców w USA (także przy obsłudze maszyn).

Wynik nie ma mocy prawnej, ale pokazuje, że podchodzisz do sprawy odpowiedzialnie – może być argumentem w sądzie, że sam weryfikowałeś swoją dyspozycję.

Korzystaj z niej przed jazdą, zwłaszcza jeśli poprzedniego dnia paliłeś, przyjmowałeś leki uspokajające albo po prostu źle spałeś.

2) Miej dowód, że jechałeś bezpiecznie

Zadbaj o kamerkę samochodową – to często najlepszy dowód w razie sporu. Nagranie pokaże styl jazdy: brak przekroczeń prędkości, brak „wężykowania”, poprawne reakcje. Gdy padnie zarzut „pod wpływem”, materiał wideo może wesprzeć Twoje twierdzenia, że prowadziłeś bez objawów upośledzenia.

3) Dokumentuj interwencję – legalnie i z głową

Jeśli zostaniesz zatrzymany:

• zachowaj spokój i współpracuj,
• możesz poprosić o wskazanie konkretnej przyczyny zatrzymania; zanotuj godzinę, miejsce, nazwiska i jednostkę funkcjonariuszy. To pokaże funkcjonariuszowi, że masz większą niż przeciętny kierowca wiedzę, co działa najczęściej na Twoją korzyść.
• nagrywaj przebieg interwencji jawnie; nagranie możesz wykorzystać jako dowód w sądzie (publikacja w sieci to osobna kwestia – skonsultuj ją prawnie). Na nagraniu znajdzie się wiele dowodów na to, że nie jesteś upośledzony.
• jeśli nie masz kamerki, poproś pasażera o obserwowanie i notowanie przebiegu zdarzeń,
• poproś o rejestrację zdarzenia kamerą służbową (kamera nasobna) i o zabezpieczenie nagrania w aktach.

Niestety, znamy przypadki „zaginięcia” materiałów wideo, dlatego równolegle dokumentuj interwencję we własnym zakresie.

Pamiętaj: nagranie może uratować Ci prawo jazdy.

4) Domagaj się rzetelnego badania

• Poproś o odnotowanie w protokole okoliczności świadczących o Twojej trzeźwości i sprawności: swobodna rozmowa, stabilna postawa, brak zaburzeń mowy itp.
• Możesz zaproponować proste próby koordynacji (np. dotknięcie palcem czubka nosa przy zamkniętych oczach, przejście po linii, stanie na jednej nodze). Traktuj to jako dodatkową informację o stanie funkcji psychomotorycznych i możliwy dowód w sądzie.
• Jeżeli kierowana jest procedura badania, wnioskuj o badanie krwi w placówce medycznej. Szybkie testy przesiewowe (ślinowe/oddechowe) bywają zawodne, a wynik dodatni wymaga potwierdzenia laboratoryjnego.
• Zapisz dokładną godzinę pobrania krwi i czas, jaki upłynął od zatrzymania – to istotne dla późniejszej opinii biegłych.

W sądzie liczy się nie tylko wynik laboratoryjny, ale cały kontekst: Twoje zachowanie, objawy (lub ich brak), warunki badania, materiał wideo i zeznania świadków (w tym policjantów).

5. Wspieraj zmianę systemu

Wspieraj działania na rzecz:

• wprowadzenia jasnych progów i standardów oceny,
• uznania testów funkcjonalnych (takich jak Druid) w procedurach dowodowych,
• szkoleń dla biegłych i policji z zakresu farmakologii konopi i analizy upośledzenia,
• ochrony pacjentów medycznej marihuany.

Tu chodzi o sprawiedliwość i zdrowy rozsądek. Nie chcę dróg pełnych kierowców „na haju”. Po prostu chcę prawa, które jest sprawiedliwe i rozsądne. Dziś polski system opiera się na błędnych danych, krzywdząc ludzi, którzy nie stanowią zagrożenia i wydaje się, że nic sobie z tego nie robi.

Pisząc do poniższych instytucji pokazujesz urzędnikom, że problem jest ważny dla społeczeństwa:

—————————————————–

1. Ministerstwo Sprawiedliwości (MS)

Adresat: Departament Legislacyjny Prawa Karnego

Cel: postulaty zmian w Kodeksie karnym i procedurach dowodowych.

W piśmie można zawrzeć apel o:

• opracowanie jasnych kryteriów dla biegłych toksykologów,
• wprowadzenie testów oceniających realne upośledzenie funkcji psychomotorycznych,
• szkolenia dla sędziów i prokuratorów w zakresie farmakologii THC.

E-mail: info@ms.gov.pl

Adres: Al. Ujazdowskie 11, 00-950 Warszawa

Warto wysłać też kopię do: Departamentu Szkolenia Kadr Wymiaru Sprawiedliwości

—————————————————–

2. Ministerstwo Spraw Wewnętrznych i Administracji (MSWiA)

Adresat: Biuro Prewencji Komendy Głównej Policji / Departament Porządku Publicznego MSWiA

Cel: szkolenia dla policjantów i wprowadzenie testów oceniających upośledzenie.

Tu można postulować:

• obowiązek testów funkcjonalnych przy badaniu kierowców,
• szkolenia z interpretacji wyników badań toksykologicznych,
• doposażenie patroli w walidowane testy psychomotoryczne.

E-mail: kancelaria.mswia@mswia.gov.pl

Adres: ul. Stefana Batorego 5, 02-591 Warszawa

Warto dodać w piśmie: że postulat dotyczy bezpieczeństwa publicznego, a nie liberalizacji przepisów – to ułatwia odbiór.

——————————————————-

3. Prokuratura Krajowa

Adresat: Biuro Prezydialne / Departament Postępowania Przygotowawczego

Cel: zmiana wytycznych dla prokuratorów przy ocenie stanu „po użyciu” i „pod wpływem”.

Można wnioskować o:

• wprowadzenie zaleceń, by prokuratorzy nie kierowali aktów oskarżenia wyłącznie na podstawie obecności metabolitów,
• powoływanie biegłych z zakresu farmakokinetyki konopi i neuropsychologii.

E-mail: pk.kontakt@prokuratura.gov.pl

Adres: ul. Postępu 3, 02-676 Warszawa

—————————————————–

4. Instytut Ekspertyz Sądowych im. Prof. Jana Sehna (Kraków)

Adresat: Dyrekcja Instytutu / Zakład Toksykologii Sądowej

Cel: wniosek o opracowanie standardu testów funkcjonalnych i interpretacji wyników THC.

• Instytut bierze udział w opracowywaniu opinii dla sądów – to realny punkt nacisku.
• Można zaproponować współpracę naukową lub przekazanie zagranicznych badań nad aplikacjami typu Druid.

E-mail: sekretariat@ies.krakow.pl

Adres: ul. Westerplatte 9, 31-033 Kraków

——————————————————-

5. Ministerstwo Zdrowia

Cel: uznanie testów funkcjonalnych jako narzędzi wspierających diagnostykę i orzecznictwo.

Argumentacja: bezpieczeństwo pacjentów i potrzeba spójności prawa farmaceutycznego z drogowym.

E-mail: kancelaria@mz.gov.pl

Adres: ul. Miodowa 15, 00-952 Warszawa

————————————————————-

6. Rzecznik Praw Obywatelskich (RPO)

Cel: interwencja w obronie obywateli karanych mimo braku upośledzenia psychomotorycznego.

RPO ma realne narzędzia – może wystąpić do MS, MSWiA lub Sądu Najwyższego z oficjalnym wnioskiem.

E-mail: biurorzecznika@brpo.gov.pl

Adres: al. Solidarności 77, 00-090 Warszawa

W piśmie warto opisać konkretne przypadki – np. pacjentów, którzy stracili prawo jazdy mimo trzeźwości i dodać postulat:

„Opracowanie ogólnopolskich wytycznych dotyczących interpretacji badań THC oraz włączenie testów funkcjonalnych jako elementu oceny stanu kierowcy.”

—————————————————————

7. Komisja Sprawiedliwości i Praw Człowieka / Komisja Zdrowia / Komisja Infrastruktury (Sejm RP)

• Można kierować pisma, petycje lub występować z wnioskiem o wysłuchanie publiczne.
• Dobrze, jeśli podpisane będzie przez organizacje obywatelskie (np. Wolne Konopie, fundacje pacjenckie, organizacje prawników).

Adres e-mail (Kancelaria Sejmu): kontakt@sejm.gov.pl

Temat: „Postulat ujednolicenia zasad oceny stanu psychomotorycznego kierowców – potrzeba zmian legislacyjnych.”

---

8. Forma, w jakiej pisać

• najlepiej petycja lub wniosek obywatelski z poparciem organizacji i obywateli,
• możesz dołączyć załącznik naukowy (link do badań o DruidApp, np. z PubMed),
• kopię warto wysłać równolegle do mediów (Onet, Wirtualna Polska, TOK FM, Polityka Zdrowotna, Medonet itp.) – to zwiększa presję.

---

Chcesz wiedzieć więcej?

• THC we krwi kierowcy – badania, przykłady orzeczeń polskich sądów karnych, wnioski i postulaty.
• Marihuana a motoryczność