W Polsce uprawa konopi włóknistych znana była od niepamiętnych czasów. Dawniej nie budziła negatywnych emocji, konopie częściej kojarzono bowiem z przemysłem włókienniczym niż używaniem w celu odurzenia się. Rozwój tego przemysłu uległ jednak załamaniu w latach dziewięćdziesiątych m.in. z powodu wprowadzenia na rynek zamienników włókien naturalnych na rzecz syntetycznych i z powodu obostrzeń prawa dotyczącego uprawy drugiego rodzaju konopi jakim są konopie indyjskie.
W tym czasie państwo rozpoczęło walkę z nielegalnymi uprawami konopi indyjskich, które ze względu na swoje właściwości psychoaktywne nie są bez znaczenia dla zdrowia ludzkiego, a jednocześnie często mylone są z konopiami włóknistymi. Ustanowiono akty prawne mające na celu przeciwdziałanie narkomani i od tego czasu ogólna powierzchnia upraw konopi włóknistych w kraju zmniejszyła się do wielkości marginalnych. Nawet skuteczne prace hodowlane Instytutu Włókien Naturalnych i Roślin Zielarskich w Poznaniu nad uzyskaniem odmian przystosowanych do warunków klimatyczno-glebowych Polski, nieznacznie wpłynęły na zwiększenie powierzchni zasiewów. Szkoda, bo wszyscy na tym tracimy.
Szerokie zastosowanie włókien konopi
Obecnie na świecie konopie włókniste wzbogacają zasoby rynkowe wielu państw, mając szerokie zastosowanie w formie całych roślin, włókna, bądź paździerzy (produkt uboczny przerobu włókna) w:
— przemyśle spożywczym — mleczko konopne podobne do sojowego i ryżowego, olej spożywczy;
— przemyśle włókienniczym — odzież wysokiej jakości, tkaniny techniczne, maty dezynfekcyjne, liny cumownicze do statków;
— przemyśle papierniczym — słoma konopna zawiera ok. 30 proc. włókna, w którym może znajdować się do 80 proc. celulozy,
— budownictwie — np.: płyty stolarskie typu płyt wiórowych, materiały kompozytowe;
— motoryzacji — laminaty do tworzenia dowolnych konstrukcji;
— energetyce — brykiety opałowe.
Niepożądane substancje
Konopie włókniste zawierają śladowe ilości niepożądanych w tym wypadku substancji, czyli THC. W Polsce wysiew konopi włóknistych ograniczyć należy do odmian, w których suma zawartości delta-9-tetrahydrokannabinolu oraz kwasu tetra-hydrokannabinolowego (kwasu delta-9-THC-2-karboksylowego) w kwiatowych lub owocujących wierzchołkach roślin, z których nie usunięto żywicy, nie przekracza 0,20 proc. w przeliczeniu na suchą masę.
Odmiany wpisane są do:
a) krajowego rejestru odmian roślin rolniczych Centralnego Ośrodka Badania Odmian Roślin Uprawnych (COBORU) w Słupii Wielkiej. W roku 2014 były to odmiany: Beniko, Białobrzeska, Rajan, Tygra, Wielkopolska i Wojko;
b) Wspólnotowego Katalogu Odmian Roślin Rolniczych (CCA), który jest dostępny m.in. na stronie internetowej COBORU.
Jak odróżnić konopie włókniste od konopi indysjkiej?
Dla laika nie jest łatwo odróżnić ziele konopi włóknistej np: od indyjskiej na polu uprawnym. Najbardziej istotnymi różnicami są wielkość roślin (ale nie na każdym etapie wzrostu) oraz rodzaj kwiatostanów. Kwiatostany męskie i żeńskie znajdujące się na jednej roślinie to cecha zwana jednopiennością, charakterystyczna dla konopi ze znikomą zawartością substancji narkotycznych. W przypadku konopi indyjskich mamy do czynienia z dwupiennością, czyli występowaniem żeńskich i męskich kwiatostanów na różnych osobnikach.
Przeznaczenie roślin determinuje siew
Uprawa konopi włóknistych może być prowadzona wyłącznie na potrzeby przemysłu włókienniczego, chemicznego, celulozowo-papierniczego, spożywczego, kosmetycznego, farmaceutycznego, materiałów budowlanych oraz nasiennictwa. Materiał siewny konopi włóknistych musi posiadać kategorię elitarny albo kategorię kwalifikowany w rozumieniu przepisów o nasiennictwie. Stosowanie tego rodzaju materiału potwierdza się fakturą zakupu oraz etykietą na opakowaniu z nasionami tych roślin.
Norma wysiewu nasion zależy od przyszłego przeznaczenia roślin.
Przykładowo: na włókno tekstylne do 60 kg nasion na ha, na papier 20-40 kg/ha, na materiały budowlane ok. 40 kg/h a na materiał siewny ok. 10 kg. Plon słomy konopi wahać się może od 7-15 t/ha, plon nasion 300-1 000 kg/ha — wszystko w zależności od zastosowanej odmiany i technologii zbioru konopi włóknistych.
Cena słomy konopnej szacuje się na poziomie ok. 340-380 zł/t w skupie krajowym i ok. 400-420 w zagranicznym. Natomiast za materiał siewny zapłacimy od 7-12 zł/kg.
Dopłata bezpośrednie do 200 euro
Plantatorom przysługują dopłaty bezpośrednie, w tym płatności do powierzchni upraw konopi włóknistych, które wg tzw. projektowej stawki w roku 2015 mogą wynieść do 200 euro/ha. Jednakże kwalifikowalność obszarów wykorzystywanych do produkcji konopi zależeć będzie od wykorzystywania nasion odmian wymienionych we wspólnym katalogu odmian gatunków roślin rolniczych w dniu 15 marca roku, na który płatność została przyznana, i opublikowanych w Dzienniku Urzędowym Wspólnot Europejskich. Ponadto, ostateczne wysokości stawek płatności określane będą co roku na podstawie wielkości dostępnej koperty finansowej oraz liczby hektarów zakwalifikowanych do wsparcia.
Należy zauważyć, że powierzchnia kwalifikowana do płatności nie może być większa niż powierzchnia objęta zezwoleniem na uprawę, którą posiada producent rolny. Aby uzyskać płatności, Agencja Restrukturyzacji i Modernizacji Rolnictwa nie będzie wymagała zawarcia umowy kontraktacyjnej, natomiast do wniosku o przyznanie płatności będzie trzeba dołączyć: oświadczenie o uprawie konopi i etykiety stosowane na opakowaniach nasion konopi. Minimalna powierzchnia działki rolnej do uzyskania dopłaty z tego tytułu wynosi 0,1 ha.
Konsultacje społeczne i zezwolenia
Założenie plantacji konopi włóknistych wiąże się z uzyskaniem obowiązkowych zezwoleń, zarówno po stronie rolnika, jak i podmiotów skupujących włókno konopne. Podstawowym aktem prawnym regulującym warunki legalnej uprawy konopi jest ustawa z dnia 29 lipca 2005 r. o przeciwdziałaniu narkomanii (Dz. U. z 2012 r. poz. 124 z późn. zm.).
Sejmiki województw corocznie określają ogólną powierzchnię i rejonizację upraw konopi włóknistych na podstawie informacji o planowanych kontraktacjach z rolnikami, deklarowanych przez podmioty posiadające zezwolenie marszałka województwa na prowadzenie działalności w zakresie skupu konopi włóknistych. Obecnie od 25 lutego do 25 marca 2015 r. trwają konsultacje projektu uchwały Sejmiku Województwa Warmińsko-Mazurskiego określającego ogólną powierzchnię przeznaczoną pod uprawy maku i konopi włóknistych oraz rejonizację tych upraw w 2015 roku w województwie warmińsko-mazurskim. Do zgłaszania opinii i uwag w konsultowanej sprawie Zarząd Województwa Warmińsko-Mazurskiego zaprosił organizacje pozarządowe i podmioty wymienione w art. 3 ust. 3 ustawy z dnia 24 kwietnia 2003 r. o działalności pożytku publicznego i o wolontariacie.
Zezwolenie na uprawę konopi włóknistych wydaje wójt (burmistrz, prezydent miasta) w drodze decyzji na wniosek zawierający: dane osobowe, miejsce zamieszkania i adres albo nazwę firmy oraz jej siedzibę, informację o odmianie konopi, powierzchni uprawy, numerze działki ewidencyjnej w ewidencji gruntów i budynków, informację o rodzaju umowy, oświadczenie wnioskodawcy, że nie był karany za popełnienie przestępstwa dot. uprawy i zbioru ziela konopi innych niż włókniste oraz uprawy konopi włóknistych wbrew przepisom ustawy o przeciwdziałaniu narkomani.
Uprawa i skup pod ścisłą kontrolą
Nadzór nad uprawami, również sprawuje wójt (burmistrz, prezydent miasta) właściwy ze względu na miejsce zasiewu, który uprawniony jest do wejścia na grunty, na których prowadzona jest uprawa, bądź dojścia do tych gruntów przez inne nieruchomości, kontroli dokumentów uprawniających do prowadzenia upraw konopi włóknistych a w razie konieczności, żądania wyjaśnień od prowadzącego uprawy. Osoby upoważnione do wykonywania czynności kontrolnych są obowiązane do okazania upoważnienia wydanego przez organ sprawujący nadzór. W przypadku stwierdzenia nielegalnych upraw organ nadzorujący wydaje nakaz zniszczenia tych upraw przez zaoranie, przekopanie gruntu albo w inny sposób. Wszystko oczywiście na koszt prowadzącego uprawę.
Oprócz zezwolenia na uprawę producent konopi włóknistych musi posiadać umowę kontraktacyjną, zawartą z podmiotem posiadającym zezwolenie wydawane przez marszałka województwa na prowadzenie działalności w zakresie skupu konopi włóknistych. W województwie warmińsko-mazurskim od 2014 r. przedmiotowe pozwolenie posiadają cztery podmioty, ale skup w 2015 roku będą prowadzić trzy podmioty.
Decyzję administracyjną o wydaniu powyższego zezwolenia marszałek wydaje na wniosek podmiotu ubiegającego się. Wniosek powinien zawierać: dane osobowe i adres albo nazwę firmy wraz z siedzibą i adresem wnioskodawcy, numer NIP albo REGON, adres miejsca wykonywania działalności w zakresie skupu, informację o zakresie i celu podejmowanej działalności. Dodatkowo dołączyć należy oświadczenie, że wnioskodawca zobowiązuje się do przekazywania na żądanie marszałka województwa informacji dotyczących zakresu i celu prowadzonej działalności.
Uwaga na surowe prawo
Na koniec warto nadmienić, że przepisy karne stanowią, że kto wbrew przepisom ustawy uprawia lub zbiera ziele konopi inne niż włókniste podlega karze pozbawienia wolności do lat 3, a jednocześnie stanowi, że jeżeli sprawca prowadzi uprawę, która może dostarczyć znacznej ilości słomy makowej lub ziela konopi innych niż włókniste podlega karze pozbawienia wolności od 6 miesięcy do lat 8. Natomiast, kto wbrew przepisom ustawy, uprawia konopie włókniste podlega karze grzywny.
ŹRÓDŁO: ROLNICZEABC
- Marihuana a IQ: Badania obalają długoletnie mity - 21 listopada 2024
- Długoterminowe stosowanie oleju CBD w łagodzeniu objawów neuropsychiatrycznych u pacjentów z chorobą Alzheimera - 21 listopada 2024
- Czy marihuana uszkadza DNA i czyni nasze pokolenia „mutantami”? Analiza faktów - 20 listopada 2024
